Lata trzydziestego ubiegłego stulecia były okresem, w którym zaczął rozwijać się realizm socjalistyczny. Nurt ten był obecny nie tylko w sztuce i kulturze, ale także istotnie zostawił swoje piętno na architekturze. Architektura socrealizmu zaczęła się rozwijać w ZSRR i stała się głównym nurtem w państwie, co było pilnowane przez władze. Przez to socrealizm w architekturze rozwinął się później we wszystkich krajach podległych pod wpływy ZSRR.

Podstawowe założenia architektury socrealizmu

Do podstawowych założeń architektury socrealizmu należy to, by wyeksponować siłę narodu jako kolektywu, kosztem efektowności. Budynki co prawda z założenia miały być estetyczne i efektowne, jednak było to rozumiane nieco inaczej niż w innych stylach. Co prawda stosowano dodatki architektoniczne, jednak w założeniu miały one być symetryczne i proste, a same budynki były po prostu mocno przeskalowane. Elementy ozdobne wzorowane były na stylu renesansowym, jednak w niektórych krajach, a w tym w Polsce często nawiązywano do klasycyzmu. Interpretacja podstawowych założeń tego nurtu często budziła wątpliwości, stąd zróżnicowanie w budynkach stawianych w tym stylu przez różnych architektów.

Po czym poznać budynek w stylu socrealistycznym?

W socrealizmie stawiano na monumentalne bryły z licznymi, choć prostymi zdobieniami i dodatkami architektonicznymi, takimi jak kolumnady, ornamenty, pilastry, czy attyki. W Polsce budynki zaczęto stawiać w połowie poprzedniego stulecia, a kolejne budowle oddawano jeszcze przez kilka lat. Teoretycznie budynki w tym stylu budowano w Polsce do końca lat pięćdziesiątych.

Budynki socrealistyczne są dość charakterystyczne i bardzo istotnie odznaczają się na tle współczesnego budownictwa. Jest to widoczne zwłaszcza w Warszawie, gdzie często stoją obok nowoczesnych biurowców budowanych ze szkła i stali, co pokazuje ogromny kontrast. Widoczny on jest także na tle późniejszych budynków budowanych z wielkiej płyty, które są radykalnie bardziej oszczędne w swojej formie i nie zawierają tylu elementów dekoracyjnych.

Architektura socrealizmu w Polsce

Za najpopularniejszy i najbardziej charakterystyczny budynek architektury socrealizmu w Polsce uznaje się Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, który oddano do użytku w 1955 roku. W Warszawie w tym okresie powstało jednak bardzo wiele budynków socrealistycznych, a w tym Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa, czy Plac Konstytucji. Poza stolicą także powstało wiele budynków w tym stylu. Do najpopularniejszych z nich należy Nowa Huta w Krakowie, czy liczne obiekty na Śląsku.